Als je kijkt naar het positieve resultaat van de jaarrekening 2023 van onze gemeente, dan lijkt het tegenstrijdig dat we moeten bezuinigen. Dat overschot kwam mede door eenmalige uitkeringen die we pas eind 2023 kregen. Helaas mogen we die inkomsten niet meetellen in de begroting voor 2025. Het Rijk bezuinigt op het gemeentefonds en daardoor krijgen we minder geld om onze taken uit te voeren. Daardoor moeten wij drastische maatregelen nemen om te voldoen aan de eis van de provincie om een structureel sluitende begroting te presenteren. 

Daarover klagen lost het probleem niet op, we moeten vooruit. We bepalen zelf wat voor gemeente we willen zijn en daarbij horen soms ook pijnlijke keuzes. De ambities van de VPB, overgenomen in het collegewerkprogramma, blijven voor ons daarbij leidend.

In 2024 zijn de lasten voor onze inwoners, bedrijven en toeristen al fors verhoogd. Qua woonlasten zijn we naar de middenmoot gegaan. Dat vonden we acceptabel, gelet op ons hoge voorzieningenniveau en onze ambitie om een fijne gemeente te blijven om te wonen, leven, zorgen, werken en recreëren. Ondanks de lastenverzwaring, verwacht het college 2024 met een tekort af te sluiten. Dat tekort loopt verder op in 2025 tot € 384.000. De jaren daarna wordt het gat nog veel groter. 

De VPB hoopte dat een nieuwe regering de eerder genoemde bezuinigingen op zou lossen, maar het nieuwe hoofdlijnenakkoord geeft ons daar nog geen vertrouwen in. Dat dwingt ons tot het maken van scherpe keuzes. Zoals gezegd zijn in 2024 de belastingen verhoogd, maar vanaf 2025 moeten ook de steeds terugkerende uitgaven omlaag. Helaas zijn niet alle structurele uitgaven op korte termijn bij te stellen en dat zien we terug in de keuzes die het college ons voorlegt. 

De besparingen zitten nu, naast een € 100.000 lagere bijdrage aan de ABG, vooral in de sectoren sociaal domein, sport en cultuur. Als VPB vragen we daarbij specifiek aandacht voor maatwerk en voor hulp voor mensen die het al moeilijk hebben. Verantwoord bezuinigen, betekent voor de VPB dat juist minimaregelingen zoals de “meedoenregeling”, het budget cafe en de recent gestarte stichting leergeld beschikbaar blijven.

Ook bij de bezuinigingen op de Wmo hopen we dat de ondersteuning voor kwetsbare ouderen en mensen met een psychische of verstandelijke beperking overeind blijft. Het terugdringen van de ongebreidelde groei van huishoudelijke hulp -door het vervallen van de inkomenstoets- begrijpen we! We moeten schaarste aan personeel en middelen herverdelen zoals de wethouder het noemde. De VPB wil dat de meest kwetsbare mensen daar het minst door getroffen worden.

Gelukkig wil het college ook investeren in aanpassingen in het sociaal domein, zodat we in de toekomst met minder personeel en geld essentiële  taken en ondersteuning kunnen blijven uitvoeren. De pilot Taalhuis wordt voortgezet, ook de pilot buurtgezinnen (om veerkracht van kinderen en gezinnen te versterken) wordt gecontinueerd. 

De VPB vindt dat voor de jaren na 2025 over de hele breedte van de begroting moet worden bezuinigd, dat is wel zo eerlijk. We moeten dus ook kritisch zijn ten aanzien van de kosten van de verbonden partijen zoals de Veiligheidsregio, Regio West-Brabant, GGD en Omgevingsdienst. Tijdens de laatste commissievergadering gaf de wethouder aan om hiervoor de nullijn te willen hanteren. We hebben hem gevraagd dat nogmaals te bevestigen.

Ook investeringen in het fysieke domein, zoals reconstructies van wegen, moeten we tegen het licht houden. Zonder significant in te boeten op kwaliteit zal vertragen en verspreiden van projecten wellicht ook nodig zijn.

Anderzijds, laten we bij het opstellen van de begroting vooral ook niet angstig zijn. In de afgelopen jaren hebben we ook niet al onze ambities kunnen uitvoeren.  Door personeelsgebrek en misschien ook door nogal conservatief begroten hielden we telkens geld over.   

We mogen bijvoorbeeld voor 2025 de opbrengst van de toeristenbelasting gerust een stuk hoger ramen dan conform de huidige systematiek. Wij verwachten dat de 51% tariefsverhoging van deze belasting in 2024, tot een fors hogere opbrengst in 2025 zal leiden en stellen voor om daarop te anticiperen door deze € 80.000, ongeveer 50%, hoger te begroten dan de werkelijke opbrengst van 2023. Hiertoe hebben we een motie ingediend die unaniem werd aangenomen. 

CCB

De aanbesteding van het nieuwe CCB kwam abrupt tot een einde toen bleek dat de kosten bijna zouden verdubbelen. We hebben toen in de Enclaveraad beide colleges opgeroepen om het dossier voortvarend op te pakken en om buiten de bestaande kaders te durven denken. 

Het aanbod van een private partij om tegen lagere lasten toch een volwaardig cultuurcentrum te kunnen realiseren, op de daarvoor bestemde locatie aan de loswal, is een kans die we moeten grijpen na 30 jaar plannenmakerij.

We vragen wel aandacht voor goede samenwerking met de verenigingen die gebruikmaken van het cultuurcentrum. Daar is werk aan de winkel om het CCB duurzaam te kunnen exploiteren, zeker omdat we straks een multifunctioneel gebouw krijgen, waarin veel ruimtes gedeeld zullen moeten worden. De luxe van iedere vereniging een eigen ruimte is er straks niet meer.

Vuurwerk

We waren blij te vernemen dat Baarle-Hertog de vergunningen voor vuurwerkwinkels niet wil verlengen. We hopen dat dit zal standhouden nu de juridische trukendoos van de handelaren weer open is gegaan. Wij kijken uit naar de dag dat de vuurwerkwinkels uit het centrum verdwijnen en dat het gedaan is met de overlast door het vuurwerktoerisme.

Wonen

Er komt een nieuw omgevingsprogramma “wonen”. Dit vergt eenmalig een extra investering om meer regie te krijgen op woningbouw en de regionale ontwikkelingen. Hierdoor kunnen we beter sturen op aantallen, betaalbaarheid en typen woningen voor starters, senioren en mensen met een hulpvraag. We zijn ook blij met de aangekondigde start van het traject flexwonen. Bij het ontwikkelen van Loveren fase 2 mag een tandje bijgezet worden. Wij hopen nog op een start van de bouw in deze collegeperiode!

Nieuwe uitdagingen

Dit jaar bleek wederom dat Baarle-Nassau zijn verantwoordelijkheid voor het opvangen van kwetsbaren niet schuwt. De oorlog aan de oostflank van Europa raakt ook ons dorp. We hebben ons deel van de Oekraïense vluchtelingen opgevangen en hulp geboden. Het aantal plaatsen is verhoogd van 50 naar 80. Zo laten we zien een sociale gemeente te zijn, die haar verantwoordelijkheid neemt.

Uitvoering op stoom

We zijn blij dat er een nieuwe coalitie is en dat er voortvarend verder gewerkt wordt. In de Turap staan gelukkig heel veel groene vlaggetjes. Het doet ons goed dat veel trajecten die we belangrijk vinden nu echt gestart zijn, zoals de inclusie-agenda, de nieuwe duurzaamheidsvisie, de pilot rondom de warmtetransitie-visie, aanpak klimaatadaptatie, voortgang op het masterplan centrum, voornemen tot deelname aan het Schone Lucht Akkoord, meer inzet op cultuur-historische waarden, jongerenparticipatie, burgerparticipatie, aandacht voor armoede via de “meedoenregeling” en het budget cafe, een woonprogramma met ambitie en veel activiteiten rondom Gezond en Actief Leven. Veel zaken vallen op hun plaats en er wordt doorgepakt in de uitvoering.

Burgerparticipatie

We vinden het erg belangrijk dat onze inwoners hierbij betrokken worden. Dat moet gebeuren op verschillende manieren en via allerlei kanalen. Ook belangrijk is het verwachtingsmanagement: wat mogen onze inwoners van ons verwachten, en vooral ook: wat niet. Van de VPB kunnen onze inwoners in elk geval verwachten dat we ons blijven inspannen voor zo veel mogelijk burgerparticipatie en voor heldere communicatie.

Tot slot

Ondanks de financiële tegenwind zien wij nog steeds kansen om op koers te blijven en samen vooruit te blijven gaan.  Het zal niet gemakkelijk gaan, maar juist nu moeten we onze kracht laten zien. Elkaar helpen en uit de wind houden als dat nodig is. Laten we deze tegenwind samen trotseren en er met elkaar sterker uitkomen!

---